Μέσα από αυτό άρθρο, θα ήθελα να επισημάνω και να επικοινωνήσω τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικογένειας και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει καθημερινά στην φροντίδα των ατόμων με διατροφική διαταραχή. Υπήρξα πολλές φορές μάρτυρας της απόγνωσης, της θλίψης αλλά και του σθένους και της αποφασιστικότητας των γονιών να κάνουν τα πάντα για να σώσουν το παιδί τους. Η ελληνική οικογένεια έχει μεγάλη δύναμη και δεν πρέπει να την υποτιμάς στην διαδικασία της θεραπείας , όσοι ειδικοί το κάνουν δεν βοηθούν αποτελεσματικά τους ασθενείς τους. Η ελληνική οικογένεια είναι ένας θησαυρός ανεκμετάλλευτος αλλά δυστυχώς αντιδρά συνήθως στο παρά πέντε όταν δηλαδή τα πράγματα έχουν φτάσει στο απροχώρητο(χαρακτηριστικό της φυλής μας βλέπετε)!Αυτό όμως δεν είναι βοηθητικό, ιδίως όταν στο τέλος καλείσαι να αντιμετωπίσεις μια χρόνια ασθένεια και ένα επιβαρυμένο εγκέφαλο!
Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Πως όμως ξεκινάει όλο αυτό; Πότε η ελληνική οικογένεια συνειδητοποιεί το πρόβλημα , πότε και πως αντιδρά και πότε αναζητάει βοήθεια; Τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, την δίνουν δυο έρευνες που έχω διεξάγει στα πλαίσια της διδακτορικής μου διατριβής στο King’s College (Institute of Psychiatry, Psychology and Neuroscience).
(i)Η ελληνική οικογένεια συνήθως το αντιλαμβάνεται μετά από τρίτο χρόνο εκδήλωσης της ανορεξίας ενώ στις περιπτώσεις της βουλιμίας μετά από 4-5 χρόνια. Αυτή η χρονοκαθυστέρηση οφείλεται στους παρακάτω παράγοντες : αρχικά φόβος και άρνηση, άγνοια και υποτίμηση του προβλήματος, αντιμετωπίζοντας την ως μια φάση εφηβείας που θα περάσει « αφού όλα τα κορίτσια και τα αγόρια της ηλικίας αυτής τρώγονται με το σώμα και το βάρος τους, θα μεγαλώσει και θα φύγει από αυτό το κόλλημα» (ii)αναζητά βοήθεια όταν τα συμπτώματα είναι πλέον τόσο ορατά και επηρεάζουν την καθημερινότητα όλης της οικογένειας τελικά η νόσος έχει εξελιχθεί σε σημείο τέτοιο που οι συμπεριφορές της ΔΔ είναι κυρίαρχες (iii) στην συνέχεια , η οικογένεια αναζητάει βοήθεια από ειδικούς (στο 90% μη εξειδικευμένοι στις ΔΔ) στην Ελλάδα με αποτέλεσμα να κατηγορείται για το πρόβλημα και να αποκλείεται από την θεραπεία του παιδιού της. Όταν οι γονείς να κατηγορούν το εαυτό τους για το πρόβλημα, παροπλίζονται από τις ενοχές τους. Κατά συνέπεια καταλήγουν να ενδίδουν σε όλους τους κανόνες της νόσου , πιστεύοντας ότι με αυτό το τρόπο βοηθούν το παιδί αλλά δυστυχώς βοηθούν στην συντήρηση της ασθένειας.
Οι κανόνες της διατροφικής διαταραχής
Η διατροφική διαταραχή είναι μια ασθένεια που μονοπωλεί ,βάζοντας τους δικούς της κανόνες στον ασθενή αλλά και στην οικογένεια του. Κανόνες που αφορούν το πως , πότε , ποια τροφή θα καταναλωθεί , πόση γυμναστική θα κάνει , ποιες τροφές θα πρέπει να υπάρχουν μέσα στα ντουλάπια της κουζίνας και στο ψυγείο, τι ώρες πρέπει να τρώνε όλοι, που θα πάνε στην οικογενειακή έξοδο και τι θα πάρουν στο εστιατόριο. Κοινώς μια συνεχής αστυνόμευση από την νόσο, που αν τολμήσει η οικογένεια να πάει κόντρα γίνεται «χαμός»! Κλάματα απειλές ότι δεν θα ξαναφάει, ότι θα κάνει βουλιμικό , ότι αυτοί φταίνε για το πρόβλημα αυτό …και πολλά άλλα. Η καθημερινή επαφή με το παιδί που πάσχει από ΔΔ είναι κόλαση και για τις δυο πλευρές, καθώς η επικοινωνία διαταράσσεται σε πολλά επίπεδα εξαιτίας της νόσου .
Η αλήθεια για τις διατροφικές διαταραχές
Και ναι οι διατροφικές διαταραχές είναι μια ψυχική ασθένεια με νευροβιολογική βάση πρωτίστως! Και η οικογένεια δεν είναι υπαίτια για την έναρξη της νόσου, αντιθέτως η οικογένεια βιώνει όλο τον αρνητικό αντίκτυπο της ΔΔ σε σημείο που η έρευνα μας έδειξε ότι περίπου το 50% των γονιών αντιμετωπίζουν κατάθλιψη εξαιτίας της νόσου .Τα συναισθήματα ανεπάρκειας , οι συνεχείς αυτο κατηγορίες καθώς και η χρονιότητα της νόσου διαλύουν την σωματική αλλά και ψυχική υγεία των γονιών, με αποτέλεσμα η νόσος να κυριαρχεί σε όλα τα πεδία της ζωής μιας οικογένειας.
Τελικά στην Ελλάδα συντελείται ένα «διαχρονικό έγκλημα» καθώς η έλλειψη ενημέρωσης , οι μη εξειδικευμένοι ειδικοί ,η ενοχοποίηση των γονιών οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην εξέλιξη της μάστιγας των ΔΔ. Νέοι άνθρωποι παραμένουν χρόνια αβοήθητοι , η οικογένεια χάνει τα «αβγά και τα πασχάλια , μη γνωρίζοντας τι είναι βοηθητικό και τι όχι».
Αγαπητοί γονείς ,χωρίς την δική σας συμμετοχή η ανάρρωση του παιδιού σας είναι ανέφικτη. Είστε η λύση στο πρόβλημα και ΟΧΙ το πρόβλημα. Τα 27 χρόνια κλινικής εμπειρίας στο χώρο των ΔΔ μου αποδεικνύουν συνεχώς ότι αν η οικογένεια δεν εμπλακεί στη θεραπεία και δεν ενημερωθεί επαρκώς για το πως να αντιμετωπίσει την νόσο , ο ασθενής δεν μπορεί να καταφέρει μόνος του όση καλή διάθεση και να έχει. Η οικογένεια λειτουργεί μαζί με την θεραπευτική ομάδα σαν το «συνοδό σκύλο δίπλα στο τυφλό άτομο». Ο εγκέφαλος του παιδιού σας δεν λειτουργεί όπως ο δικός μας , σε διάφορα σημεία του είναι «τυφλός» και αδυνατεί να δει αυτό που θεωρείται αυτονόητο για όλους εμάς. Δεν το επιδιώκει να είναι έτσι , ο εγκέφαλος αδυνατεί να λειτουργήσει αλλιώς λόγο της υποθερψίας. Μην αγνοείτε τα σημάδια και μην περιμένετε να φτάσει ο κόμπος στο χτένι για να ζητήσετε άμεσα εξειδικευμένη βοήθεια .Και να θυμάστε ότι για να κερδίσουμε την μάχη με την ασθένεια , η λύση είναι μια ,η οικογένεια μέσα και μαζί στην διαδικασία της ανάρρωσης.
Δρ. Μαρία Τσιάκα
