Η διατροφική διαταραχή, ως γνωστό πρόκειται μια πολύ-παραγοντική ασθένεια ( Brain-Based Mental Illness) καθορίστηκε από την Ακαδημία Διατροφικών Διαταραχών το 2005 ,καθώς έχουν εντοπιστεί γονιδιακοί , βιολογικοί , ψυχολογικοί και κοινωνικοί παράγοντες οι οποίοι αλληλοεπιδρούν και ενεργοποιούν την έναρξη της νόσου .Το ποσοστό θνησιμότητας στις διατροφικές διαταραχές είναι το μεγαλύτερο ξεπερνώντας εκείνο των λοιπών ψυχικών νοσημάτων. Επιπλέον οι ασθενείς που παραμένουν χωρίς θεραπεία καλούνται να έρθουν αντιμέτωποι με σοβαρές σωματικές και συναισθηματικές συνέπειες. Για το λόγο αυτό, είναι επιτακτική ανάγκη οι οικογένειες και οι ασθενείς που πάσχουν από διατροφική διαταραχή να αναζητήσουν άμεσα επαγγελματική βοήθεια .Επειδή η ΔΔ δεν αντιμετωπίζεται αποκλειστικά από μια ειδικότητα αλλά πρόκειται για μια ομαδική υπόθεση, η άμεση παραπομπή σε μια εξειδικευμένη θεραπευτική ομάδα μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά στην αναχαίτηση της νόσου και στην αποτελεσματική επίτευξη της ανάρρωσης. Αν και το ταξίδι της ανάρρωσης είναι συχνά μακρύ και επίπονο , εμπλοκή της θεραπευτικής ομάδας , της οικογένειας και του κοινωνικού δικτύου μπορούν να αποβούν πολύτιμη και σωτήρια.
Η θεραπεία των διατροφικών διαταραχών έχει εξελιχθεί τα 10 τελευταία χρόνια , δημιουργώντας ένα βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο μια πολυσύνθετης αντιμετώπισης , έχουμε δηλ. μια στροφή του επιστημονικού παραδείγματος από μια μόνο ψυχολογική προσέγγιση σε μια σειρά από διαφορετικές νευρο -ψυχολογικές θεραπευτικές παρεμβάσεις που ποικίλουν ανάλογα με την χρονιότητα της ασθένειας αλλά και τις άμεσες ανάγκες του ασθενούς. Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας η οποία λειτούργησε καταλυτικά στην μέγιστη κατανόηση της αλληλεπίδρασης των γονίδιων με το περιβάλλον , καθώς και η πραγματική απεικόνισή των νευροβιολογικών αντιδράσεων του εγκέφαλου , ενίσχυσε την επιστημονική κοινότητα στην αναζήτηση και ανεύρεση πιο αποτελεσματικών θεραπειών . Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις χρήζουν μεγαλύτερης στόχευσης λαμβάνοντας σημαντικά υπόψη πως τα γονίδια αλλά και η νευροβιολογία καθορίζουν και ενεργοποιούν την έναρξη της και την διατήρησή της νόσου. Η μέχρι τώρα υπερτίμηση των περιβαλλοντικών παραγόντων οδήγησε σε λανθασμένες ερμηνείες και αντιλήψεις γύρω από τις διατροφικές διαταραχές. Αυτός είναι ένα από τους βασικούς λόγους τις αναποτελεσματικότητάς των θεραπευτικών προσεγγίσεων κυρίως στις χρόνιες διατροφικές διαταραχές (> 5 έτη). Το νέο μοντέλο λαμβάνει όλους τους παράγοντες και εμπλέκει ενεργά την οικογένεια καθώς πολλές έρευνες αποδεικνύουν ότι κάποια μέλη της οικογένειας μοιράζονται κάποια κοινά γονιδιακά χαρακτηριστικά προσωπικότητας όπως τελειομανία , άγχος , ιδεοψυχαναγκασμός , έλλειψη ευελιξίας στην σκέψη τα οποία σε συνδυασμό με τις συνέπειες που βιώνουν από την νόσο τους οδηγούν σε μη βοηθητικές συναισθηματικές αντιδράσεις και συμπεριφορές, οι οποίες στην συνέχεια επηρεάζουν την ψυχική τους υγεία , καθιστώντας τους μη βοηθητικούς στην ανάρρωση του αγαπημένου προσώπου . Δυστυχώς σε αυτό το φαύλο κύκλο πολύ συχνά παγιδεύονται και οι ειδικοί που δεν είναι έμπειροι και εξειδικευμένοι στην νόσο , κατά να διαιωνίζουν την νόσο και ο ασθενής να μην υποστηρίζεται επαρκώς.
Στην Ελλάδα η έλλειψη πόρων , δομών και εξειδικευμένου , εμπείρου προσωπικού καθιστά την παροχή υπηρεσιών υγείας και ψυχολογικής υποστήριξης αναποτελεσματική και ανεπαρκής .Η χώρα μας δεν έχει θεσπίσει ένα κλινικό οδηγό αντιμετώπισης των ασθενών με διατροφικές διαταραχές όπως έχει συμβεί στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Το ανυπόστατο ερευνητικό έργο αδυνατεί να στοιχειοθετήσει την αναγκαιότητα για άμεση κρατική παρέμβαση και υποστήριξη με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς και οικογένειες να βρίσκονται κυριολεκτικά στο « αέρα» , αδύναμοι και ανήμποροι να αντιμετωπίσουν την λαίλαπα. Το σίγουρο είναι ότι η έλλειψη βοήθειας και ενημέρωσης αυξάνει την χρονιότητα και την ένταση των συμπτωμάτων της νόσου , υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους. Ευελπιστώ να αλλάξει σύντομα η στάση της πολιτείας, των ειδικών και ερευνητών καθώς και των ΜΜΕ για την άμεση αποκατάσταση της υγείας των ασθενών. Το σίγουρο είναι ότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ως χώρα , καθώς πρωτίστως το ελληνικό κοινό , όπως και οι οικογένειες πρέπει να ενημερωθούν για τα νέα δεδομένα των διατροφικών διαταραχών καθώς και οι ειδικοί θα χρειαστεί να εκπαιδευτούν επαρκώς για αυτά και τις νέες τεχνικές αντιμετώπισης με στόχο να γίνουν πιο αποτελεσματικοί.
Δρ. Μαρία Τσιάκα
