Η Διαταραχή Σωματικής Δυσμορφίας (Βody Dysmorphic Disorder) είναι μια ψυχική νόσος που πλήττει 1 στα 50 άτομα. Ενα άτομο με σωματική δυσμορφία χαρακτηρίζεται από έντονη ενασχόληση και υψηλά επίπεδα άγχους για πιθανές σωματικές ατέλειες(πρόσωπο, σώμα).Συχνά , αυτές τις ατέλειες είτε είναι φανταστικές είτε μη αντιληπτές από τους άλλους. Αυτή η συστηματική ενασχόληση του ασθενή γύρω από τις πιθανές ατέλειες , τις οποίες αντιλαμβάνεται ως έκδηλες δυσμορφίες, πλήττει δραστικά την καθημερινότητα του επηρεάζοντας πρωτίστως την επαγγελματική και κοινωνική του ζωή. Πιο συγκεκριμένα ,το άτομο μπορεί να βλέπει τον εαυτό του ως «άσχημο», να σκέφτεται σε καθημερινή βάση τις ατέλειες του, να απέχει από κοινωνικές δραστηριότητες (πχ εργασιακό χώρο, σχολείο) η να αποφεύγει να περνάει χρόνο με τα αγαπημένα του πρόσωπα, να επιδιώκει η να καταφεύγει σε πλαστικές επεμβάσεις για την άμεση βελτίωση των ατελειών του.
Θα ήθελα να επισημάνω ότι η Διαταραχή Σωματικής Δυσμορφίας δεν κάνει φυλετικές και κοινωνικές διακρίσεις. Εμφανίζεται συνήθως κατά την διάρκεια της εφηβείας όπου τα νεαρά άτομα συχνά συγκρίνουν την σωματοδομή και εμφάνιση τους με εκείνη των άλλων. Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι περίπου 10 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από την νόσο. Όμως λόγω της ιδιαιτερότητας των συμπτωμάτων, οι ασθενείς βιώνουν έντονή ντροπή και για αυτό το λόγο αρνούνται τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν , με αποτέλεσμα να ταλαιπωρούνται για χρόνια, παραμένοντας μη διαγνωσμένοι .
Ποιοι παράγοντες πυροδοτούν την Διαταραχή Σωματικής Δυσμορφίας
Η εκδήλωση της νόσου έχει πολυπαραγοντική βάση . Διάφορες έρευνες έχουν καταγράψει νευροβιολογική ανισορροπία σε ότι αφορά περιοχές του εγκέφαλου που συσχετίζονται με την επεξεργασία των οπτικών ερεθισμάτων (στρεβλώσεις σε ότι αφορά την αντίληψη γύρω από την εικόνα σώματος) καθώς και της αμυγδαλής (περιοχή που συνδέεται με τα συναισθήματα ηρεμίας – άγχους ).Επίσης άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές , κατάθλιψη , αγχώδη διαταραχές, και ιδεοψυχαναγκασμός είναι πιο επιρρεπή να αναπτύξουν ΔΣΔ . Στη συνέχεια, περιβαλλοντολογικοί παράγοντες όπως η ύπαρξη ψυχικού η σωματικού τραύματος στην παιδική ηλικία, κοινωνικής κριτικής και σχολίων σε ότι αφορά την εμφάνιση και το σώμα , χαμηλή αυτοεκτίμηση, και φυσικά τα κοινωνικά στερεότυπα του τέλειου σώματος που προβάλλονται μέσω των social media.
Ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια και συμπτώματα της ΔΣΔ
Τα άτομα με ΔΣΔ έχουν συχνά ανακριβή εικόνα και αντίληψη εαυτού η οποία τους οδηγεί σε κοινωνική απομόνωση , καταστροφικές συμπεριφορές και επαναλαμβανόμενες πλαστικές επεμβάσεις.
• Τα πιο κοινά χαρακτηριστικά ενός ατόμου με ΔΣΔ είναι:
• Έντονη ενασχόληση με μια ατέλεια στην εμφάνιση που στους άλλους δεν είναι αντιληπτό
• Ισχυρή πεποίθηση ότι αυτή η ατέλεια το καθιστά άσχημο ή το παραμορφώνει
• Πιστεύει ακράδαντα ότι οι άλλοι σχολιάζουν αρνητικά την εμφάνισή του ή το κοροϊδεύουν
• Εφαρμόζει συμπεριφορές που στοχεύουν στη διόρθωση ή την απόκρυψη της ατέλειας, όπως ο συχνός έλεγχος στο καθρέφτη, η περιποίηση ή στο «τσίτωμα» του δέρματος
• Ζητά συνεχώς διαβεβαίωση από τρίτους για το αν η ατέλεια είναι ορατή ή πολύ εμφανής
• Επανειλημμένη διαβούλευση με ειδικούς γιατρούς, όπως πλαστικούς χειρουργούς ή δερματολόγους, για την άμεση επανόρθωση των ατελειών του.
• Λόγω της έντονης εμμονής γύρω από τις ατέλειες το άτομο αντιμετωπίζει δυσκολίες στις διαπροσωπικές του σχέσεις
• Αίσθημα ντροπής και κοινωνικού άγχους όταν βρίσκεται μαζί με άλλους
• Προσπάθεια απόκρυψης ατελειών μέσω του styling, όπως μακιγιάζ ή επιλογή συγκεκριμένων ρούχων
• Συνεχή σύγκριση της εμφάνισή του με άλλων
• Εμφανίζει τελειομανία
• Αναζήτηση αισθητικών επεμβάσεων χωρίς να είναι πλήρως ικανοποιημένο
• Για ποιες περιοχές του σώματος ανησυχούν πιο πολύ τα άτομα με ΔΣΔ
• Δερματικές ατέλειες, συμπεριλαμβανομένων των ρυτίδων, των ουλών, της ακμής και των κηλίδων
• Μαλλιά, συμπεριλαμβανομένων τριχών στο κεφάλι ή στο σώμα ή φαλάκρα
• Χαρακτηριστικά του προσώπου, πιο συχνά η μύτη, λαιμός, μάγουλα.
• Στομάχι ή στήθος
• Μέγεθος πέους
• Μύες
• Στήθος
• Μηροί
• Οπίσθια.
• Οσμές σώματος.
Από τι κινδυνεύει ένα άτομο που πάσχει από ΔΣΔ;
• Κοινωνική απομόνωση (μοναξιά), καθώς φοβάται να βγει δημοσίως κατά τα συνέπεια να επηρεάζεται σημαντικά η κοινωνική του ζωή.
• Υψηλότερος κίνδυνος ανάπτυξης μείζονος κατάθλιψης και αυτοκτονικού ιδεασμού .
• Πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις για την προσπάθεια διόρθωσης της ατέλειας .
Ποιες είναι οι θεραπείες προτείνονται για την αντιμετώπιση της ΔΣΔ;
Η θεραπεία της σωματικής δυσμορφίας συχνά περιλαμβάνει έναν συνδυασμό των παρακάτω :
• Ψυχοθεραπεία (ή γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, CBT): Η ατομική συμβουλευτική επικεντρώνεται στην αλλαγή της σκέψης και της συμπεριφοράς ενός ατόμου. Μέσω της θεραπείας, επιτυγχάνεται η αναδόμηση των σκέψεων που αφορούν την σωματική ατέλεια και η μείωση των καταναγκασμών που συνοδεύουν αυτές τις σκέψεις.
• Θεραπεία έκθεσης και αντίδρασης(Exposure Treatment) χρησιμοποιεί τις σκέψεις και πραγματικές καταστάσεις για να αποδείξει στο άτομο ότι η άποψή του για τον εαυτό του δεν είναι πραγματική .
• Φαρμακευτική αγωγή : Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα που ονομάζονται αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs) μπορεί να βοηθήσουν στη θεραπεία της ΔΣΔ.
• Οικογενειακή θεραπεία: Η υποστήριξη της οικογένειας είναι το κλειδί για την επιτυχή θεραπεία. Τα μέλη της οικογένειας μαθαίνουν να κατανοούν τη ΔΣΔ και να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα .
Αναδημοσίευση Άρθρου της Δρ. Μαρίας Τσιάκα στο περιοδικό Shape
